ورود / ثبت ‌نام

کاتالیزور شوی، نوعی محلول یا ترکیب شیمیایی مهندسی‌شده برای پاک‌سازی و احیا کردن سیستم کاتالیزور اگزوز خودرو است. کاتالیزور در موتورهای احتراق داخلی، به ویژه خودروهای بنزینی و دیزلی، مسئول کاهش آلاینده‌هایی مثل اکسیدهای نیتروژن (NOx)، هیدروکربن‌های نسوخته (HC) و مونوکسیدکربن (CO) است. این قطعه که معمولاً در مسیر خروجی اگزوز نصب می‌شود، با لایه‌هایی از فلزات گران‌بها مانند پلاتین، پالادیوم و رودیم پوشیده شده و بستر انجام واکنش‌های شیمیایی اکسیداسیون است.

در طول زمان، به دلیل عبور سوخت خام، افزودنی‌های نامناسب، روغن سوزی یا کیفیت پایین سوخت، سطح کاتالیزور سرشار از رسوبات کربنی، آلودگی‌های ترکیبات فسفات، سرب، سولفات یا حتی سیلیکات می‌شود. این گرفتگی، توانایی تبدیل آلاینده‌ها را کاهش داده و بازده کاتالیزور را شدیداً محدود می‌کند. کاتالیزورشوی، محلولی است که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به سیستم سوخت‌رسان یا اگزوز اضافه می‌شود تا این لایه‌های آلوده را تجزیه، نرم یا حذف کند و راندمان عملکرد کاتالیزور را بهبود بخشد.

عملکرد کاتالیزور شوی به چه صورت است؟

مکانیسم عملکردی کاتالیزور شوی‌ها بستگی به نوع فرمولاسیون و شیوه استفاده آن‌ها دارد. عمدتاً دو دسته پرکاربرد وجود دارد:

1- افزودنی‌های سوخت: محلول‌هایی که به باک سوخت افزوده می‌شوند تا همزمان با تولید گازهای داغ حاصل از احتراق، مواد فعال آن‌ها به بستر کاتالیزور برسد و به تجزیه رسوبات و آلودگی‌ها کمک کند.

2- شوینده‌های تخصصی اگزوز یا محلول‌های تزریقی: نمونه‌هایی که مستقیماً به ورودی یا خروجی کاتالیزور تزریق می‌شوند یا در دستگاه‌های خاص پاکسازی استفاده می‌گردند.

مهم‌ترین عملکرد این مواد مبتنی بر ترکیبات فعال اکسیدکننده و احیاکننده؛ پایدار است. این اجزا با تجزیه مواد آلی و غیرآلی چسبیده به ساختار لانه‌زنبوری (مونوولت یا ساب‌استریت) کاتالیزور باعث آزادسازی و خروج آن از منافذ جریان گاز خروجی می‌شوند. برای نمونه، ترکیبات اکسیدکننده قوی می‌توانند کربن یا ترکیبات آلی متراکم را به CO2 و H2O تبدیل کنند، در حالی‌که برخی دترجنت‌ها پیوندهایی مانند فسفات و سولفات را حل یا سست می‌کنند. این روند باید بدون آسیب به پوشش فلزات گران‌بها یا کاهش عمر کاتالیزور، رخ دهد. شوینده‌های حرفه‌ای حتی قدرت حذف رسوبات سیلیکات (حاصل از نشتی واشر سرسیلندر یا مایع ضدیخ نامرغوب) را هم دارند که به روش‌های متداول قابل پاکسازی نیستند.

کاربرد کاتالیزور شوی چیست؟

• بهبود عبور خودرو از آزمون آلایندگی و معاینه فنی، به خصوص در خودروهای قدیمی‌تر که با رسوب کربن و نفتالین در کاتالیزور مواجه می‌شوند
• کاهش گازهای مضر خروجی اگزوز بدون نیاز به تعویض هزینه‌بر کاتالیزور
• افزایش طول عمر کاتالیزورهای نسل جدید و گران‌قیمت به دلیل حفظ پاکیزگی مسیر جریان گاز
• تثبیت کیفیت احتراق و کنترل دمای کاری کاتالیست و سنسور اکسیژن
• پیشگیری از افت توان موتور و بهبود پاسخگویی در دورهای مختلف

در بسیاری از خودروها، پس از مدتی کارکرد، به خصوص با بنزین‌های غیر استاندارد یا مصرف افزودنی‌های متفرقه، کارایی کاتالیزور افت محسوسی داشته و با افزایش آلایندگی و حتی مصرف سوخت همراه است. کاتالیزور شوی های باکیفیت راهکاری کم‌هزینه و علمی برای بازیابی شرایط ایده‌آل و صرفه‌جویی بلند مدت هستند.

مزایای کاتالیزور شوی

۱- احیا و بازگردانی عملکرد کاتالیزور

تمیزکاری موثر سطح کاتالیست، دوباره امکان انجام کامل واکنش‌های تبدیل گازهای سمی را فراهم می‌کند و راندمان سیستم کاتالیستی حکم روز اول را پیدا می‌کند.

۲- کاهش مصرف سوخت و بهبود راندمان احتراق

کاتالیزور مسدود شده به طور غیرمستقیم سبب اختلال نسبت سوخت و هوا و افزایش مصرف سوخت می‌شود. با پاکسازی مسیر خروجی گاز، فشارهای برگشتی کاهش می‌یابد و احتراق کامل‌تر رخ می‌دهد.

۳- کاهش آلاینده‌های خروجی

حداکثر تبدیل مونوکسیدکربن و هیدروکربن‌های نسوخته در اثر پاکیزگی سطح انجام شده و عبور خودرو از تست‌های آلایندگی تسهیل می‌شود.

۴- افزایش طول عمر قطعات پس‌سوز و سنسورهای اکسیژن

رسوبات کاهش یافته مانع آسیب‌پذیری سنسورهای گران‌قیمت اکسیژن و اجزاء پس‌سوز می‌شود.

۵- صرفه‌جویی در هزینه‌های نگهداری

۶- پیشگیری از مشکلات ثانویه موتور

افت راندمان کاتالیست موجب افزایش دمای خروجی، آسیب به واشر سرسیلندر و حتی خرابی سوپاپ‌ها می‌شود. تمیزکاری علمی، مانع شروع این چرخه معیوب است.

۷- سادگی و سرعت انجام فرایند

در اغلب موارد، افزوده شدن محلول به باک یا اتصال دستگاه شوینده، نیازی به باز شدن قطعات گران‌قیمت و زمان‌بر شدن تعمیرات را مرتفع می‌کند.

ویژگی‌های کاتالیزور شوی ایده‌آل

برای دستیابی به حداکثر اثربخشی و امنیت سیستم کاتالیست، کاتالیزور شوی مطلوب باید خصوصیاتی علمی و مهندسی‌شده داشته باشد:

🔻فرمولاسیون غیرخورنده: به هیچ عنوان نباید سبب خوردگی، تخریب یا تغییر ماهیت فلزات فعال (پلاتین، پالادیوم، رودیم)، سرامیک بستر یا واشرها شود.

🔻سازگاری با انواع سوخت و دماهای مختلف کارکرد موتور: باید برای بنزین، گازوئیل، سوخت‌های حاوی اتانول یا بیودیزل قابل استفاده باشد و تاب تحمل گرمای اگزوز را داشته باشد.

🔻توانایی حل ترکیبات آلی و غیرآلی گسترده: از رسوبات کربنی ساده تا فسفات‌ها، سولفات‌ها، سرب و حتی بخشی از سیلیکات‌ها را بتواند پاک کند.

🔻عدم ایجاد اثر ثانویه زیان‌آور روی سنسور اکسیژن یا EGR: محلول نباید باعث جرم‌گرفتگی روی سنسورها یا اختلال در عمل EGR گردد.

🔻گرمای آزادسازی کنترل شده: در فرایند تجزیه رسوبات، سوخت یا فلزات نباید افزایش گرمای ناخواسته و خطر حریق ایجاد کنند.

🔻تأییدیه‌های معتبر از تولیدکنندگان خودرو: برچسب استاندارد یا آزمایش‌های اثربخشی شرکت‌های خودروسازی و تجهیزات کاتالیستی، ضروری است.

🔻سهولت مصرف: به گونه‌ای فرموله شده باشد که هم برای مصرف در تعویض روغنی‌ها و تعمیرگاه‌ها و هم مصرف عمومی قابل استفاده باشد.

کاتالیزور شوی، محصولی تخصصی برای بازیابی کارایی و راندمان کاتالیست خودرو بدون نیاز به تعمیرات تهاجمی و هزینه‌بر خواهد بود که ساختار علمی آن بر اساس شناخت دقیق ماهیت شیمیایی رسوبات کاتالیست و رفتار دینامیکی گازهای خروجی طراحی شده است. عملکرد صحیح، مصرف به موقع و انتخاب برند معتبر، نقشی کلیدی در افزایش عمر موتور، صرفه‌جویی هزینه، حفاظت از محیط زیست و عبور از تست‌های آلایندگی خواهد داشت. توجه به ویژگی‌های فنی یاد شده، پیش‌زمینه‌ای ضروری پیش از انتخاب هر راه‌حل شوینده برای کاتالیست خودرو است.