ورود / ثبت ‌نام

شوینده موتور که با نام موتورشوی شناخته می‌شود، عاملی کلیدی برای پاک‌سازی انباشته‌های داخلی و خارجی پیشرانه به حساب می‌آید. در اینجا به صورت علمی و عمیق به چیستی، کارکرد و انتخاب موتورشوی می‌پردازیم تا آگاهانه و بدون تکیه بر کلیشه‌های رایج، بهتر تصمیم بگیرید.

موتورشوی چیست و چرا مهم است؟

موتورشوی‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

1. موتورشوی داخلی (Internal Engine Flush): مستقیماً به داخل موتور (قبل از تعویض روغن) تزریق شده و وظیفه‌شان شست‌وشوی مسیرهای روغن، جداره داخلی قطعات و پاکسازی رسوبات کربن، لجن و مواد باقی‌مانده از احتراق نامطلوب است.
2. موتورشوی خارجی (External Engine Cleaner): این محصولات برای تمیزکاری سطح بیرونی موتور استفاده می‌شوند؛ یعنی با اسپری روی بلوک موتور، سرسیلندر و سایر اجزا، چربی، گرد و غبار و دوده را از بین می‌برند تا کارکرد قسمت‌های بیرونی و ظاهر موتور بهتر شود.

هر دو نوع شوینده هدف مشترکی دارند: حفظ عملکرد مطلوب و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی ناشی از آلودگی.

چه زمانی به موتورشوی نیاز داریم؟

استفاده از موتورشوی برای هر خودرویی، بسته به شرایط کاری و برنامه نگهداری، متغیر است. بعضی نشانه‌ها که توصیه می‌شود از محصولات شوینده موتور استفاده کنید شامل موارد زیر است:

• کاهش محسوس کارایی و شتاب خودرو
• صدای غیرعادی یا ضربه زدن موتور
• تغییر غیرعادی رنگ یا بوی روغن
• مشاهده رسوبات در پوشش سوپاپ یا فیلتر روغن
• مصرف بالای روغن نسبت به سیکل قبل
• رانندگی طولانی‌ مدت در ترافیک‌های سنگین یا در شهرهای آلوده

حتی در خودروهای سالم، استفاده از موتورشوی داخلی به فواصل منظم (مثلاً با هر دو یا سه بار تعویض روغن) راهکار پیشگیرانه‌ای برای افزایش عمر موتور به شمار می‌رود.

مزایا و معایب موتورشوی داخلی

مزایا:

• افزایش پاکیزگی کانال‌های روغن و جداره قطعات
• آزادسازی احتمالی سوپاپ‌های چسبیده و رینگ‌های پیستون
• افزایش عمر مفید روغن موتور جدید
• کاهش صدای اضافه ناشی از رسوبات روی قطعات
• کمک به کاهش مصرف سوخت در صورت رفع رسوبات مانع عملکرد

معایب و احتیاط‌ها:

• موتورشوی‌های قوی اگر درست انتخاب یا استفاده نشوند، ممکن است ذرات آلودگی جداشده را وارد یاتاقان‌ها و گلوگاه‌های حساس موتور کنند. پس انتخاب محصول معتبر و رعایت زمان استفاده طبق توصیه سازنده ضروری است.
• برخی خودروهای قدیمی یا فرسوده ممکن است به علت جمع‌شدن لجن ضخیم، بعد از شویندگی دچار مشکل در آب‌بندی یا نشت روغن شوند. در چنین مواردی باید صرفاً با مشورت کارشناس عمل کرد.

نکات کلیدی در انتخاب موتورشوی

انتخاب یک موتورشوی خوب، فقط به نام برند بستگی ندارد. باید به ترکیبات محصول، سازگاری با نوع موتور (بنزینی یا دیزلی)، شرایط آب‌وهوایی و حتی سن خودرو دقت داشت.

مهم‌ترین نکاتی که هنگام خرید موتورشوی باید مدنظر قرار داد:

• مناسب بودن برای خودروی شما (بررسی سازگاری با آلیاژها و لاستیک‌های موجود در موتور)
• گواهینامه‌ها و استانداردهای معتبر (بعضی موتورشوی‌ها گواهی ACEA، API یا OEM دارند)
• عدم استفاده مکرر از شوینده‌های قوی در خودروهای حساس
• پرهیز از موتورشوی‌هایی با ترکیبات حل‌کننده بسیار قوی که می‌تواند حتی به واشرها آسیب برساند
• رعایت دستورالعمل شرکت سازنده درباره مدت زمان و حجم مصرف محصول

تفاوت موتورشوی و نمک‌شوی

گاهی افراد موتورشوی را با محلول‌های نمک‌شوی یا شست‌وشوی صنعتی اشتباه می‌گیرند. باید توجه داشت که موتورشوی‌های استاندارد، ترکیب ملایمی دارند که فقط روغن، کربن و لجن را هدف قرار می‌دهد و آسیبی به قطعات فلزی و لاستیکی موتور وارد نمی‌کند. در مقابل، محصولات قوی‌تر که برای شست‌وشوی صنعتی استفاده می‌شوند، می‌توانند خورندگی داشته باشند و به هیچ وجه جایگزین مناسبی برای موتورشوی استاندارد خودرو نیستند.

روش صحیح استفاده از موتورشوی

1. موتورشوی داخلی: طبق دستور سازنده، میزان مشخصی از محصول را به روغن موتور گرم اضافه می‌کنند. خودرو باید مدت کوتاهی (۵ تا ۱۵ دقیقه) با دور آرام کار کند تا آلودگی‌ها حل شود. بلافاصله بعد، روغن موتور و فیلتر تعویض می‌گردد.

2. موتورشوی خارجی: معمولاً به صورت اسپری روی سطح موتور اعمال می‌شود، چند دقیقه صبر کرده سپس به کمک یک دستمال یا برس و در نهایت با آب کم‌فشار پاک می‌شود. باید مراقب باشید آب وارد اتصالات و بخش‌های برقی موتور نشود.

هر موتوری، حتی با بهترین روغن‌ها و فیلترها، به مرور دچار تشکیل رسوب‌‌، کربن، مواد لجن‌‌آلود و ناخالصی‌های ناشی از احتراق ناقص، تخریب روغن یا نفوذ گرد و خاک محیط می‌شود.

این رسوبات اغلب در نقاط کلیدی و حساس جمع می‌شوند:

• جداره کانال‌های روغن
• پشت رینگ‌های پیستون
• روی سوپاپ‌ها
• داخل سینی کارتل
• حتی روی شفت‌ها و یاتاقان‌ها

موتورشوی‌های داخلی به گونه‌ای فرموله شده‌اند که بتوانند رسوبات روغنی، مواد نیمه‌جامد و آلاینده‌های آلی و معدنی را در خود حل و به‌تعلیق درآورند تا این مواد همراه با روغن کهنه از موتور خارج شوند. این ترکیبات معمولاً شامل حلال‌های ملایم، تمیزکننده‌های سنتزی و مواد افزودنی پخش‌کننده است. برخی موتورشوی‌ها حتی دارای ترکیبات ضدسایش یا ضدخوردگی هستند تا کاستی‌های احتمالی در مدت شست‌وشو را برای قطعات جبران کنند.

تاثیر موتورشوی بر بخش‌های مختلف موتور

• کانال های روغن: پاکسازی این مسیرها باعث می‌شود انتقال روان و یکنواخت روغن به تمامی قطعات، حتی در زمان استارت سرد، برقرار بماند و هیچ نقطه‌ای به خاطر لجن یا آلودگی دچار خشکی نشود.

• رینگ های پیستون و سوپاپ‌ها: بخش زیادی از رینگ‌های پیستون و شیار آن‌ها، مستعد جرم‌گیری هستند. رسوبات در این نقاط روی مصرف روغن، قدرت موتور و حتی ایجاد کمپرس ضعیف اثر می‌گذارند. موتورشوی با حل‌کردن این ذرات، چسبندگی رینگ را کاهش می‌دهد و بازگشت به عملکرد طبیعی را تسهیل می‌کند.
• یاتاقان‌ها و سوپاپ‌ها: کاهش جرم روی سطح این قطعات، مانع خوردگی و افزایش اصطکاک می‌شود.
• سینی کارتل: ته‌نشین آلودگی‌ها در سینی باعث برگشت مخفی آن به مدار روغن می‌شود. موتورشوی با تعلیق این ذرات، سهم بسزایی در تخلیه کامل رسوبات کارتل دارد.