ورود / ثبت ‌نام

قطعات وسیله نقلیه اعم از خودروهای سواری، سنگین، ماشین‌آلات کشاورزی یا موتورسیکلت‌ها، مجموعه‌ای پیچیده از قطعات و سیستم‌های مکانیکی، الکتریکی و الکترونیکی هستند که به صورت هماهنگ عمل می‌کنند تا راندمان، ایمنی و راحتی را برای سرنشینان فراهم آورند.

سامانه پیشرانه (موتور و اجزای وابسته)

موتور وظیفه تولید انرژی مکانیکی از سوخت را دارد. موتورهای خودرو معمولاً در انواع احتراقی (بنزینی، دیزلی، دوگانه‌سوز) و اخیراً برقی یا هیبریدی دسته‌بندی می‌شوند.

اجزای اصلی این سامانه عبارتند از:

• بلوک سیلندر و سرسیلندر: بدنه اصلی موتور یکی از قطعات وسیله نقلیه است که محفظه‌های احتراق را در خود جای می‌دهد.
• پیستون، شاتون و میل‌لنگ: قطعاتی که حرکت رفت‌وبرگشتی پیستون را به چرخش میل‌لنگ و انتقال نیرو به گیربکس تبدیل می‌کنند.
• سوپاپ‌ها و میل‌سوپاپ: کنترل ورود و خروج مخلوط سوخت و هوا و گازهای خروجی.
• سیستم سوخت‌رسانی: این قطعات وسیله نقلیه اعم از پمپ بنزین، انژکتور یا کاربراتور می‌باشد که سوخت را به صورت دقیق به موتور می‌رساند.
• سیستم جرقه‌زنی (در موتورهای بنزینی): شمع‌ها، کویل و ماژول کنترل که برای احتراق نیاز است.

در موتورهای برقی، اجزایی مانند الکتروموتور، کنترلر و باتری ولتاژ بالا جایگزین اجزای مکانیکی پیچیده‌تر شده‌اند.

سامانه انتقال قدرت

این مجموعه وظیفه انتقال انرژی تولیدی موتور به چرخ‌ها را دارد و شامل چند بخش کلیدی است:

• کلاچ: واسط بین موتور و گیربکس برای انتقال یا قطع نیرو در خودروهای دنده‌ای.
• گیربکس (جعبه‌دنده): تغییر نسبت دنده برای کنترل سرعت و قدرت انتقال به چرخ‌ها (انواع دستی، اتوماتیک، CVT، دوکلاچه).
• گاردان و پلوس: انتقال نیرو از گیربکس به دیفرانسیل و سپس به چرخ‌ها.
• دیفرانسیل: تنظیم توزیع نیروی محرک بین چرخ‌های محور برای عبور ایمن از پیچ‌ها.
• محورها (axle): محورهای انتقال‌دهنده نیرو به چرخ‌ها.

سامانه فرمان و تعلیق

این سامانه‌ها نقش اساسی در هدایت‌پذیری، پایداری و راحتی حرکت وسیله نقلیه دارند:

• فرمان (Steering): متشکل از غربیلک، پیتمن بازو، میل فرمان، جعبه فرمان و گاهاً سیستم هیدرولیک یا برقی.
• جلو بندی و اکسل: اجزایی مثل طبق، میل تعادل، سیبک که با کمک سیستم تعلیق ضربات جاده را جذب می‌کنند.
• کمک‌فنر و فنر: کمک به جذب ضربه و ایجاد راحتی حرکتی و پایداری خودرو در مانورها.

سامانه ترمز

سیستم ترمز به جهت تامین ایمنی وسیله نقلیه یکی از اجزای حیاتی و پیچیده است و از این بخش‌ها تشکیل می‌شود:

• پدال ترمز و بوستر: پدال ترمز یکی از قطعات وسیله نقلیه است که وظیفه تبدیل نیروی پای راننده به فشار هیدرولیکی یا برقی را برعهده دارد.
• مستر سیلندر و لوله‌های ترمز: انتقال سیال ترمز تا چرخ‌ها.
• کالیپر (در دیسکی) و کفشک (در کاسه‌ای): ایجاد اصطحکاک روی سطح دیسک یا کاسه چرخ.
• دیسک و لنت ترمز: اصلی‌ترین محل تبدیل انرژی حرکتی به گرما و توقف خودرو.
• سیستم‌های کمکی (ABS، EBD، ESP): سامانه‌های هوشمند کمک‌ترمز برای پیشگیری از قفل شدن چرخ‌ها و کنترل پایداری.

سامانه برقی و الکترونیکی

با پیشرفت فناوری، نقش قطعات وسیله نقلیه الکترونیکی و برقی روزبه‌روز پررنگ‌تر می‌شود:

• دینام و آلترناتور: تامین انرژی الکتریکی و شارژ باتری.
• باتری: منبع تامین انرژی مورد نیاز برای استارت، ECU، چراغ‌ها و سایر مصرف‌کننده‌ها.
• ECU (کامپیوتر مرکزی): مدیریت بهینه عملکرد موتور و اجزای وابسته، تشخیص عیب، کنترل تزریق سوخت و جرقه و غیره.
• سیم‌کشی و انواع سنسور: انتقال داده و دریافت اطلاعات دما، فشار، سرعت، شتاب و صدها پارامتر فنی.

سامانه تهویه، گرمایش و سرمایش یکی از قطعات وسیله نقلیه

• رادیاتور و واترپمپ: خنک‌سازی موتور.
• اواپراتور و کندانسور: اجزای اصلی سیستم تهویه مطبوع کابین.
• کمپرسور کولر و فن: گردش و فشرده‌سازی گاز مبرد و تهویه داخل.
• هیتر: تامین گرمای داخل کابین روزهای سرد.

بدنه و شاسی

• شاسی: سازه اصلی خودرو جهت نگهداری اجزای مکانیکی و ایجاد استحکام سازه‌ای در برابر ضربات و تصادفات.
• بدنه (Body): شامل ستون‌ها، سقف، درها، گلگیرها، درب موتور و صندوق. جنس این قطعات عمدتاً از فولاد با تکنولوژی‌های ضدزنگ یا مشتقات آلومینیوم و کامپوزیت‌های خاص است.
• شیشه‌ها: شیشه‌های جلو، عقب و جانبی که اغلب از شیشه‌های لمینیت و نشکن ساخته می‌شوند.
• صندلی‌ها و داشبورد: اجزای داخلی برای رفاه و ایمنی سرنشینان.

قطعات مصرفی و نگهداری

در کنار اجزای ساختاری و عملکردی بالادست، برخی قطعات به عنوان اقلام مصرفی اهمیت دارند:

• لنت ترمز و دیسک: این قطعات وسیله نقلیه؛ فرسایشی هستند که دوره‌ای باید تعویض شوند.
• شمع، تسمه تایم و واترپمپ: قطعات پرمصرف وابسته به میزان کارکرد و شرایط رانندگی.

طبقه‌بندی و شناخت دقیق قطعات وسیله نقلیه نه تنها برای نگهداری و تعمیر صحیح خودرو اهمیت اساسی دارد، بلکه تاثیر بدون واسطه‌ای بر سلامت، ایمنی، مصرف سوخت، کاهش هزینه‌های تعمیراتی و افزایش طول عمر خودرو دارد.